โรค เอ แอล เอส ALS และ กระแส Ice Bucket Challenge

โรค เอ แอล เอส ALS
โรคเอแอลเอส หรือโรค Amyotrophic lateral sclerosis (ALS/MND)
เป็นโรคที่เกิดจากการเสื่อมสลายของเซลล์ประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ
พยาธิสภาพของโรคเอแอลเอสอยู่ที่บริเวณแกนสมอง
และไขสันหลัง ทำให้ผู้ป่วยมีกล้ามเนื้อแขนขา และลำตัวอ่อนแรง กลืนลำบาก และพูดไม่ชัด
คำว่า “Amyotrophic” หมายถึง กล้ามเนื้ออ่อนแรง ฝ่อลีบและเต้นพลิ้ว (fasciculation)
ส่วนคำว่า “Lateral sclerosis” หมายถึงรอยโรคในทางเดินของกระแสประสาท
ซึ่งควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อในไขสันหลัง
โรคเอแอลเอสพบน้อยมาก โดยพบได้เพียง 4 ถึง 6 ต่อประชากร 100,000 คน และโอกาสที่จะพบ
ผู้ป่วยรายใหม่มีเพียง 1.5 ถึง 2.5 ต่อประชากร 100,000 คนต่อปี โรคนี้เป็นกับผู้ใหญ่วัยใดก็ได้
แต่จะพบบ่อยขึ้นตามอายุ อายุเฉลี่ยของผู้ป่วยโรคนี้ประมาณ 65 ปี โดยมักเป็นในเพศชายมากกว่าเพศหญิง

จนถึงปัจจุบัน ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าโรคเอแอลเอสเกิดขึ้นได้อย่างไร ผู้ป่วยราวร้อยละ 5
(โดยเฉพาะผู้ป่วยอายุน้อย) อาจมีประวัติโรคนี้ในครอบครัว สิ่งแวดล้อมหรือสารพิษบางชนิด
อาจมีผลกับการเกิดโรคนี้ เนื่องจากพบว่าในบางพื้นที่ของโลก เช่นที่เกาะกวม พบโรคนี้มากกว่าที่อื่น
นอกจากนั้นการศึกษาทางระบาดวิทยายังพบว่า นักกีฬาบางประเภท โดยเฉพาะนักฟุตบอลอาชีพ
มีโอกาสเป็นโรคนี้สูงกว่าประชากรทั่วไป ปัจจุบันเชื่อว่าสาเหตุของโรคนี้อาจเกิดจาก
กลไกภูมิคุ้มกันต่อตนเองผิดปกติ (Autoimmune attack) หรือเกิดจากกลไกอนุมูลอิสระ (Free radicals)
ทำลายเซลล์ประสาทของตนเอง ส่วนอีกทฤษฎีหนึ่งเชื่อว่า การเสื่อมสลายของเซลล์ประสาทในสมองและ
ไขสันหลังเกิดจากสารสื่อนำกระแสประสาท (neurotransmitter) ที่เรียกว่ากลูตาเมต (glutamate)
กระตุ้นให้เกิดการทำลายเซลล์
อาการ
ผู้ป่วยโรคเอแอลเอส มักมาพบแพทย์ด้วยอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งที่ต้นแขน ,
มือ หรือ ขาทั้ง 2 ข้าง โดยผู้ป่วยาจรู้สึกเมื่อยล้า ยกแขนไม่ขึ้น หยิบจับของเล็กๆไม่ถนัด
ใส่รองเท้าแตะแล้วหลุดง่าย ผู้ป่วยบางรายอาจรู้สึกปวดโดยไม่พบสาเหตุ ก่อนหน้าจะมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงเป็นเวลานาน ผู้

ป่วยอาจมีอาการกลืนลำบาก สำลักง่าย
หรือพูดไม่ชัดเป็นอาการนำ ผู้ป่วยอาจสังเกตเห็นว่ากล้ามเนื้อที่อ่อนแรง มีลักษณะฝ่อลีบ และกล้ามเนื้อหลายตำแหน่งอาจเต้นพลิ้ว
เป็นระยะตลอดวัน ผู้ป่วยยังสามารถกลอกตาไปมา และควบคุมกล้ามเนื้อหูรูดได้ จึงกลั้นอุจจาระและปัสสาวะได้ ผู้ป่วยจะไม่มีอาการชา
และมีสติสัมปชัญญะดีตลอดระยะเวลาที่เป็นโรคนี้

อาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงดังกล่าวจะเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ จนทำกิจวัตรประจำวันของตนเองได้ลำบากขึ้น
ในระยะสุดท้ายของโรค ผู้ป่วยจะสำลัก กลืนอาหารและน้ำไม่ได้ หอบเหนื่อย หายใจลำบาก
และไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เลย ผู้ป่วยโรคเอแอลเอสจะเสียชีวิตจาก ระบบการหายใจล้มเหลว
เนื่องจากกล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจไม่ทำงาน หรือจากการติดเชื้อในปอดเนื่องจากสำลักอาหารและน้ำ ระยะเวลาโดยเฉลี่ย

ตั้งแต่เริ่มมีอาการจนถึงเสียชีวิต อาจกินเวลาตั้งแต่ 2 ปี ถึง 4 ปี
อย่างไรก็ตามผู้ป่วยบางรายอาจมีการดำเนินโรคสั้นหรือยาวกว่านี้ได้ ผู้ป่วยที่มีแนวโน้มเสียชีวิตเร็ว
ได้แก่ ผู้ป่วยเพศหญิง เริ่มเป็นโรคเมื่ออายุมาก หรือมีอาการกลืนลำบาก สำลักง่าย และพูดไม่ชัดเป็นอาการนำ

การวินิจฉัย
แพทย์วินิจฉัยโรคเอแอลเอส โดยการซักประวัติเกี่ยวกับอาการของผู้ป่วยโดยละเอียด
การตรวจร่างกายผู้ป่วย จะพบลักษณะกล้ามเนื้ออ่อนแรง ฝ่อลีบ และเต้นพลิ้ว ซึ่งจำเพาะสำหรับโรคนี้
อย่างไรก็ตาม แพทย์จะต้องทำการสืบค้นเพิ่มเติมเพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคให้แน่นอน
และเพื่อแยกโรคอื่น ๆ ที่อาจมีอาการคล้ายกับโรคนี้ด้วย การสืบค้นเพิ่มเติมดังกล่าว
ได้แก่ การตรวจกระแสไฟฟ้าของกล้ามเนื้อ (Electromyography : EMG)
การถ่ายภาพคลื่นแม่เหล็กของสมองและไขสันหลัง
(Magnetic resonance imaging : MRI of brain and spinal cord) เป็นต้น

การรักษา
ในปัจจุบัน มียาชื่อไรลูโซล (Riluzole) เพียงชนิดเดียวที่ได้รับการยอมรับโดยองค์การอาหารและยา
แห่งประเทศสหรัฐอเมริกา ให้ใช้ได้สำหรับผู้ป่วยโรคเอแอลเอส
ยาดังกล่าวออกฤทธิ์โดย ต่อต้านสารกลูตาเมต จึงช่วยลดการทำลายเซลล์ประสาทในไขสันหลัง และสมอง ผลการวิจัยพบว่ายานี้ช่วย

ยืดอายุของผู้ป่วย ได้ราว 3-6 เดือน แต่ไม่ได้ ทำให้อาการอ่อนแรงดีขึ้น
และไม่สามารถหยุดยั้งการดำเนินโรคได้

การรักษาอื่นๆได้แก่ การรักษาตามอาการเช่น การให้ยาลดน้ำลาย แก้ไขอาการท้องผูก
การทำกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด การฝึกพูด ฝึกกลืน
การใส่สายยางเพื่อให้อาหาร เมื่อผู้ป่วยไม่สามารถกลืนได้อีกต่อไป และการให้ออกซิเจน
ช่วยหายใจเมื่อผู้ป่วยเหนื่อย เป็นต้น

หลังจากวินิจฉัยโรคเอแอลเอส แพทย์จะปรึกษาหารือกับผู้ป่วยและครอบครัว
โดยบอกการวินิจฉัยโรค อธิบายการพยากรณ์โรคให้เข้าใจ และเปิดโอกาสให้ผู้ป่วยหรือครอบครัว
ได้ตัดสินใจเลือกวิธีการรักษา โดยเฉพาะในวาระสุดท้ายแห่งชีวิต เช่น การช่วยการหายใจของผู้ป่วยด้วยเครื่อง (Respirator) เป็น

ต้น
หลังจากนั้นแพทย์จะติดตามดูแลผู้ป่วย โดยมีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อให้ผู้ป่วย ปราศจากอาการทุกข์ทรมานต่าง ๆ รวมทั้งการประคับ

ประคองจิตใจของผู้ป่วย
และครอบครัวไปด้วยตลอดเวลา
............................................................
ทีนี้มาดูกระแสที่มาแรงในบ้านเราตอนนี้ บ้าง
Ice Bucket Challenge คืออะไร
หลังคนดังทั่วโลกท้าราดน้ำแข็ง พร้อมบริจาคเงินเข้ามูลนิธิเพื่อผู้ป่วยโรค ALS หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง
เป็นกระแสที่แพร่ไปทั่วโลกภายในชั่วพริบตาเลยล่ะ สำหรับแคมเปญการกุศล Ice Bucket Challenge
ที่ทุกคนจะต้องเอาน้ำผสมน้ำแข็งเย็นจัดเทราดตัว ก่อนจะส่งคำท้าไปให้เพื่อน ๆ ต่อกันเป็นทอด ๆ
ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการระดมทุนช่วยเหลือผู้ป่วยโรค ALS หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง
และแน่นอนแคมเปญที่ว่านี้ก็ระบาดมาถึงประเทศ จนเกิดแท็กฮิต #icebucketchallengeth
จนทำเอาหลายคนสงสัยว่า Ice Bucket Challenge คืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไรกันนะ ?
Ice Bucket Challenge คือ แคมเปญที่เริ่มต้นเมื่อเดือนกรกฎาคม 2014 ที่ผ่านมา
โดย พีท ฟราเทส อดีตนักกีฬาเบสบอลจากบอสตัน คอลเลจ วัย 29 ปี ซึ่งเขาป่วยเป็นโรค ALS
หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรงมาตั้งแต่ปี 2011 ซึ่งการท้าทายของเขาได้กลายเป็นกระแสระบาดทางออนไลน์
ไปยังผู้คนทั่วโลก โดยแคมเปญนี้ได้ทำขึ้นเพื่อเป็นการกระตุ้นให้ผู้คนตระหนักถึงโรค ALS
และระดมเงินบริจาคให้กับการทำวิจัยและช่วยเหลือผู้ป่วยโรคดังกล่าว ซึ่งความร้ายแรงของโรค
สามารถทำลายสมองและไขสันหลังที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของมนุษย์ได้

สำหรับแคมเปญนี้เรียกร้องให้ผู้คนใช้ถังน้ำแข็งผสมน้ำเทรดลงไปบนศีรษะของตนเอง
โดยระหว่างที่ทำต้องมีการอัดคลิปและโพสต์ลงในโลกโซเชียลพร้อมส่งคำท้าไปยังเพื่อนอีก 3 คน
ซึ่งผู้ที่รับคำท้าต้องทำภารกิจภายใน 24 ชั่วโมง พร้อมบริจาคเงินเพียง 10 ดอลลาร์
แต่ถ้าปฏิเสธจะต้องบริจาคเพิ่มเป็น 100 ดอลลาร์ ก่อนโพสต์ลงโซเชียลมีเดียทั้งหลาย
ทั้ง Facebook, Twitter, Instagram พร้อมใส่ hash tag #‎alsicebucketchallenge #icebucketchallenge

ทั้งนี้แคมเปญ Ice Bucket Challenge เป็นกระแสแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว
ก็เพราะบุคคลที่ได้รับคำท้าล้วนแต่เป็นผู้มีชื่อเสียง ดารา เซเลบทั้งหลาย
ไม่ว่าจะเป็นประธานาธิบดีบารัค โอบามา แต่เขาปฏิเสธคำท้าดังกล่าว
โดยเลือกบริจาคเงิน 100 ดอลลาร์แทน และคนอื่น ๆ ที่ร่วมสนุกเอาน้ำราดตัว
อาทิ บิลล์ เกตส์, เจฟฟ์ เบซอส ซีอีโอ ของอเมซอน, มาร์ค ซัคเคอร์เบิร์ก ผู้ก่อตั้งเฟซบุ๊ก,
ทิม คุก ซีอีโอของบริษัทแอปเปิล, ลาร์รี่ เพจ และ เซอเจย์ บรินน์ ผู้บริหารกูเกิล
นอกจากนี้ ยังมีคนดังทั้งจากวงการกีฬา, ดนตรี, ไอที และดารานักแสดงร่วมสนุกอย่างมากมาย

โดยผลตอบรับของแคมเปญนี้เรียกได้ว่าประสบความสำเร็จอย่างงดงาม โดยไม่ต้องพึ่งเงิน
หรือโฆษณาใด ๆ เลย เพราะองค์กร ALS นั้นได้รับเงินบริจาคถึง 7.6 ล้านเหรียญ
ในเวลาเพียง 2 อาทิตย์ หรือเพิ่มขึ้น 1.4 ล้าน เมื่อเทียบในช่วงเวลาเดียวกันเมื่อปีที่แล้ว
และมีผู้บริจาคหน้าใหม่เพิ่มขึ้นหลายหมื่นคนทีเดียว

ส่วนกระแส Ice Bucket Challenge thailand ก็ได้รับความนิยมเช่นกัน
แต่ดาราคนดังบางคนเลือกเปลี่ยนบริจาคให้กับมูลนิธิฯ ต่าง ๆ ที่มีอยู่ในประเทศไทยแทน

เรียกได้ว่าเป็นภารกิจน่ารักที่เรียกเสียงฮา แต่ไม่ไร้สาระ แถมได้บุญ อิ่มใจ อีกต่างหาก

ขอบคุณบางข้อมูล จากอินเทอเนท